دفتر طراحی مادو | بازارچه بومی “چپ-راست”
بازارچه بومی “چپ-راست”
مدیر طرح: مازیار دولت آبادی
طراح ارشد: دنیز ابراهیمی آذر
تیم طراحی: رضا ولی نژاد، حدیث کریمی، فاطمه میری
طراح سه بعدی و رندرینگ: سعید صادقیان
طراحی معماری در مناطقی با فرهنگ بومی و الگوی زندگی مختص به آن چالشی است بزرگ و به مانند بندبازی بر روی طنابی باریک است.
پروژه با موضوع طراحی بازارچه برای فروشندگان محلی که اغلب دختران بومی هستند و در آن محصولات صنایع دستی خود را به فروش می رسانند تعریف شد و دلیل تعریف این پروژه وجود نیازی مبرم برای تامین سرپناهی امن برای آن ها بود.
پروژه ی “چپ-راست” در منطقه “لیپار” واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان و بیست کیلومتری شهر چابهار قرار دارد. سایت پروژه از ویژگی های بخصوصی برخوردار است که از آن ویژگی ها می توان به طبیعت بکر منطقه که شامل عناصری مانند: دریاچه صورتی، دریای عمان و ... می شود و همین عناصر عامل اصلی جذب گردشگر در آن منطقه است. وجود عناصر طبیعی و آسیب پذیری آن باعث شد که تیم طراحان سعی در ایجاد پتانسیلی در طراحی برای رساندن کمترین آسیب با مصالح بوم آورد در طراحی پروژه داشته باشد.
با بررسی گونه شناسی خانه های منطقه (کپر) به یک الگوی اولیه از شیوه ی ساخت و استفاده از مصالح بومی در معماری منطقه دست پیدا شد. در منطقه جنوبی استان سیستان و بلوچستان چهار نوع گونه شناسی خانه های کپری وجود دارد که در منطقه ی چابهار شیوه ی متفاوتی نسبت به دیگر مناطق بکار می رود. در این شیوه به واسطه ی محدودیت در مصالح و عدم انعطاف پذیری آن که اغلب از چوب درختان گز استفاده می شود ابتدا ستون های چوبی در دل خاک کار گذاشته شده و با تیرهای چوبی ستون ها به یکدیگر دوخته می شود و از تیرک های باریک تر برای مقاوم سازی استفاده می شود و در نهایت پوشش خانه ها نیز با برگ درختان محلی انجام می شود.
همچنین نیاز به یک الگوی آشنا در ساختار زیبایی شناسی و ذهن مردم بومی برای ایجاد حس تعلق خاطر احساس می شد، از این رو با بررسی نشانه ها و سمبل های موجود در هنر بومی منطقه سعی در رسیدن به این مهم نیز وجود داشت. از جمله نکات مهم در نشانه های بومی منطقه می توان به مثلث به عنوان شکل هندسی اصلی، انتزاع بیش از حد، وجود ابهام در فهم نشانه ها به واسطه انتزاع، عدم وجود خط منحنی و در عوض خطوط مستقیم یا شکسته در این نشانه ها اشاره کرد.
با توجه به قرارگیری محدوده ی ساخت پروژه در بین دو عنصر شاخص سایت یعنی دریاچه صورتی و روستای گیژدَپ که دریاچه صورتی مفهومی از طبیعت بکر منطقه را در دل خود نهفته دارد و روستا و زندگی مردم در آن آمیخته با هنر بومی منطقه است.
از ترکیب این دو کلمه یعنی طبیعت و هنر به مفهوم “LANDART” رسیده شد که نگاه به بازارچه را به مثابه یک “LANDART” تغییر می داد. این مفهوم ماهیت صرفِ معماری بودن را ملغا می کند و به معماری به مانند یک شی هنری نگاه می کند که در عین حال با طبیعت خود همراه است به آن نگاه نقادانه نیز دارد. با کمک گرفتن از تکنیک هنر بومی یعنی دوخت و دوز و به واسطه مفهوم “LANDART” سعی در اتصال روستا به دریاچه بود و همین تکنیک تداعی کننده نشانه ای آشنا در هنر بومی یعنی نشانه “چپ-راست ” است.
در ابتدا خطوط “چپ-راست ”به صورت انتزاعی بر روی محدوده ساخت قرار گرفت و برای تقویت ارتباط بصری و حرکتی میان روستا و دریاچه و متصل کردن این دو با یکدیگر با یک خط چپ-راست دیگر خطوط شکافته شد. در مرحله بعد برای نظام مند کردن خطوط به آن ها نظم هندسی براساس مدول مثلثی تعریف شده داده شد.
در مرحله بعد با روش مربع بندی و مثلث بندی خطوط چپ راست دارای ماهیت سه بعدی می شوند و با توجه به محدودیت در مصالح بومی ابعاد مختلفی برای مثلث بندی ها در نظر گرفته می شود. با ایجاد مثلث ها سازماندهی فضاهایی تعریف می شود و این سازماندهی در پروژه به صورت یک پلتفرم آزاد در نظر گرفته شده که از آن به عنوان پتانسیلی برای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و راحتی بیشتر کاربران استفاده شده است.
با اتمام مثلث بندی خطوط چپ-راست با استفاده از متریال بومی هر کدام از مثلث ها به صورت قاب های چوبی در نظر گرفته شد که در مرحله بعد برای سایه اندازی، قاب ها با طناب های سیزال که از مقاومت زیادی در برابر حرارت و گرما برخوردار است پوشیده شد.
در تمام مدت طراحی تیم طراحان با مطالعات خود بر روی بستر و فرهنگ و ... منطقه تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا کمترین آسیب را به محیط زیست و همچنین فرهنگ منطقه وارد کند و پروژه در بستر خود به آرامی قرار گیرد و نه تنها به عنوان عنصری شاخص بلکه سعی در پررنگ تر کردن عناصر طبیعی و بومی از جمله دریاچه ی صورتی و روستای گیژدپ داشته است.
مدیر طرح: مازیار دولت آبادی
طراح ارشد: دنیز ابراهیمی آذر
تیم طراحی: رضا ولی نژاد، حدیث کریمی، فاطمه میری
طراح سه بعدی و رندرینگ: سعید صادقیان
طراحی معماری در مناطقی با فرهنگ بومی و الگوی زندگی مختص به آن چالشی است بزرگ و به مانند بندبازی بر روی طنابی باریک است.
پروژه با موضوع طراحی بازارچه برای فروشندگان محلی که اغلب دختران بومی هستند و در آن محصولات صنایع دستی خود را به فروش می رسانند تعریف شد و دلیل تعریف این پروژه وجود نیازی مبرم برای تامین سرپناهی امن برای آن ها بود.
پروژه ی “چپ-راست” در منطقه “لیپار” واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان و بیست کیلومتری شهر چابهار قرار دارد. سایت پروژه از ویژگی های بخصوصی برخوردار است که از آن ویژگی ها می توان به طبیعت بکر منطقه که شامل عناصری مانند: دریاچه صورتی، دریای عمان و ... می شود و همین عناصر عامل اصلی جذب گردشگر در آن منطقه است. وجود عناصر طبیعی و آسیب پذیری آن باعث شد که تیم طراحان سعی در ایجاد پتانسیلی در طراحی برای رساندن کمترین آسیب با مصالح بوم آورد در طراحی پروژه داشته باشد.
با بررسی گونه شناسی خانه های منطقه (کپر) به یک الگوی اولیه از شیوه ی ساخت و استفاده از مصالح بومی در معماری منطقه دست پیدا شد. در منطقه جنوبی استان سیستان و بلوچستان چهار نوع گونه شناسی خانه های کپری وجود دارد که در منطقه ی چابهار شیوه ی متفاوتی نسبت به دیگر مناطق بکار می رود. در این شیوه به واسطه ی محدودیت در مصالح و عدم انعطاف پذیری آن که اغلب از چوب درختان گز استفاده می شود ابتدا ستون های چوبی در دل خاک کار گذاشته شده و با تیرهای چوبی ستون ها به یکدیگر دوخته می شود و از تیرک های باریک تر برای مقاوم سازی استفاده می شود و در نهایت پوشش خانه ها نیز با برگ درختان محلی انجام می شود.
همچنین نیاز به یک الگوی آشنا در ساختار زیبایی شناسی و ذهن مردم بومی برای ایجاد حس تعلق خاطر احساس می شد، از این رو با بررسی نشانه ها و سمبل های موجود در هنر بومی منطقه سعی در رسیدن به این مهم نیز وجود داشت. از جمله نکات مهم در نشانه های بومی منطقه می توان به مثلث به عنوان شکل هندسی اصلی، انتزاع بیش از حد، وجود ابهام در فهم نشانه ها به واسطه انتزاع، عدم وجود خط منحنی و در عوض خطوط مستقیم یا شکسته در این نشانه ها اشاره کرد.
با توجه به قرارگیری محدوده ی ساخت پروژه در بین دو عنصر شاخص سایت یعنی دریاچه صورتی و روستای گیژدَپ که دریاچه صورتی مفهومی از طبیعت بکر منطقه را در دل خود نهفته دارد و روستا و زندگی مردم در آن آمیخته با هنر بومی منطقه است.
از ترکیب این دو کلمه یعنی طبیعت و هنر به مفهوم “LANDART” رسیده شد که نگاه به بازارچه را به مثابه یک “LANDART” تغییر می داد. این مفهوم ماهیت صرفِ معماری بودن را ملغا می کند و به معماری به مانند یک شی هنری نگاه می کند که در عین حال با طبیعت خود همراه است به آن نگاه نقادانه نیز دارد. با کمک گرفتن از تکنیک هنر بومی یعنی دوخت و دوز و به واسطه مفهوم “LANDART” سعی در اتصال روستا به دریاچه بود و همین تکنیک تداعی کننده نشانه ای آشنا در هنر بومی یعنی نشانه “چپ-راست ” است.
در ابتدا خطوط “چپ-راست ”به صورت انتزاعی بر روی محدوده ساخت قرار گرفت و برای تقویت ارتباط بصری و حرکتی میان روستا و دریاچه و متصل کردن این دو با یکدیگر با یک خط چپ-راست دیگر خطوط شکافته شد. در مرحله بعد برای نظام مند کردن خطوط به آن ها نظم هندسی براساس مدول مثلثی تعریف شده داده شد.
در مرحله بعد با روش مربع بندی و مثلث بندی خطوط چپ راست دارای ماهیت سه بعدی می شوند و با توجه به محدودیت در مصالح بومی ابعاد مختلفی برای مثلث بندی ها در نظر گرفته می شود. با ایجاد مثلث ها سازماندهی فضاهایی تعریف می شود و این سازماندهی در پروژه به صورت یک پلتفرم آزاد در نظر گرفته شده که از آن به عنوان پتانسیلی برای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و راحتی بیشتر کاربران استفاده شده است.
با اتمام مثلث بندی خطوط چپ-راست با استفاده از متریال بومی هر کدام از مثلث ها به صورت قاب های چوبی در نظر گرفته شد که در مرحله بعد برای سایه اندازی، قاب ها با طناب های سیزال که از مقاومت زیادی در برابر حرارت و گرما برخوردار است پوشیده شد.
در تمام مدت طراحی تیم طراحان با مطالعات خود بر روی بستر و فرهنگ و ... منطقه تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا کمترین آسیب را به محیط زیست و همچنین فرهنگ منطقه وارد کند و پروژه در بستر خود به آرامی قرار گیرد و نه تنها به عنوان عنصری شاخص بلکه سعی در پررنگ تر کردن عناصر طبیعی و بومی از جمله دریاچه ی صورتی و روستای گیژدپ داشته است.
