دو پروژه ایرانی در میان برندگان نهایی جایزه معماری آقاخان
1404/6/12
جایزه معماری آقاخان اسامی برندگان این جایزه در سال ۲۰۲۵ را اعلام کرد. در مجموع هفت برنده از فهرست نهایی پروژه‌های ۱۹ استودیو که در ماه ژوئن اعلام شده بود، انتخاب شدند و استودیوهای برنده قرار است جایزه ۱ میلیون دلاری را بین خود تقسیم کنند.
معماران زاو برای پروژه «اقامتگاه ماجرا» در جزیره هرمز برنده شدند؛ این پروژه مجموعه‌ای رنگارنگ از گنبدهاست که به عنوان یک اقامتگاه توریستی طراحی شده و از خاک رنگی جزیره الگوبرداری می‌کند. هیئت داوران گفت: «این پروژه با درک عمیق از زمینه، نمونه بارزی است از اینکه چگونه معماری می‌تواند به نیرویی قدرتمند از خوش‌بینی و اراده‌ای قوی برای تغییر توازن اجتماعی، فرهنگی و مادی تبدیل شود.»
استودیو معماری محمد خاوریان به‌خاطر پروژه «پلازای متروی جهاد» در تهران، این جایزه را از آن خود کرد. هیئت داوران اظهار داشتند: «این پروژه با ظرافت و قدرت خود، توجه ویژه به میراث فرهنگی و صنایع دستی، و هدف‌گذاری در احیای فضای پیاده و تعامل اجتماعی، نقش مؤثری در نشان دادن اهمیت معماری در شکل‌دهی فضاهای عمومی ایفا می‌کند. این اثر به خوبی نمایشگر گفت‌وگوهای زنده میان تاریخ، جامعه و ایده‌ها است.»
مارینا تبسم، معمار بنگلادشی، این جایزه را برای پروژه «خودی باری» کسب کرد. این ساختمان‌های سبک، که از بامبو و فولاد ساخته شده‌اند، به عنوان پاسخی نوآورانه به پدیده آوارگی گسترده ناشی از سیل در بنگلادش طراحی شده‌اند. هیئت داوران این جایزه بیان داشتند: «پروژه خودی باری نشان‌دهنده امیدواری عمیق است و نقش مهمی را که معماری می‌تواند و باید در مواجهه با چالش‌های جهانی ایفا کند، بازتعریف می‌کند.»
برنده دیگر، مرکز اجتماعی روستای ووسوتوی غربی است که توسط شرکت «طراحی معماری بزرگ مغولستان داخلی» با استفاده از آجرهای بازیافتی ساخته شده است. هدف این پروژه پاسخگویی به نیازهای فرهنگی جامعه چندقومیتی محلی خود در پایتخت مغولستان داخلی است. هیئت داوران اظهار داشت: «پویایی این پروژه به طور قابل توجهی تعامل اجتماعی، تجربه فرهنگی و تاب‌آوری محیطی را تقویت می‌کند.»
پروژه «احیای شهر تاریخی اسنا» توسط شرکت «تکوین» در شهر اسنای مصر، نیز به خاطر «رویکرد بسیار مشارکتی‌اش در قبال حفاظت از میراث شهری»، برنده شد. در فاز اولیه این پروژه، این شرکت به مرمت و بازسازی برخی از ساختمان‌های تاریخی منطقه با استفاده از تکنیک‌های سنتی پرداخت. فاز دوم بر توسعه کسب‌وکارهای کوچک و خرد در کنار خدمات گردشگری و برندسازی فرهنگی متمرکز بود.
پروژه «ویژن پاکستان» در اسلام‌آباد، که توسط «دی‌بی استودیوز» برای یک موسسه خیریه طراحی شده است، یکی از برندگان امسال بود. هیئت داوران جایزه آقاخان گفت: «معماران، قطعه زمینی نزدیک به وسایل حمل‌ونقل عمومی را متحول کردند و ساختمانی را ساختند که نه تنها نوع جدیدی از آموزش را در خود جای می‌دهد، بلکه سرشار از نور، از نظر فضایی جذاب، از نظر اقتصادی کارآمد و بسیار متمایز است.»
استودیوی فلسطینی «اِی‌اِی‌یو آناستاس» نیز با پروژه «واندر کابینت»، برنده این جایزه شد. هیئت داوران بر این باور است که معماران با در نظر گرفتن همزمان نهاد فرهنگی و ساختار فیزیکی محل، ساختمانی را طراحی کرده‌اند که فراتر از زمینه سیاسی مستقیم آن قرار می‌گیرد. این پروژه بر پایه بیان‌های معاصر هویت ملی بنا شده و اهمیت تولید فرهنگی را به عنوان ابزاری برای مقاومت موردتأکید قرار می‌دهد.
معماران زاو برای پروژه «اقامتگاه ماجرا» در جزیره هرمز برنده شدند؛ این پروژه مجموعه‌ای رنگارنگ از گنبدهاست که به عنوان یک اقامتگاه توریستی طراحی شده و از خاک رنگی جزیره الگوبرداری می‌کند. هیئت داوران گفت: «این پروژه با درک عمیق از زمینه، نمونه بارزی است از اینکه چگونه معماری می‌تواند به نیرویی قدرتمند از خوش‌بینی و اراده‌ای قوی برای تغییر توازن اجتماعی، فرهنگی و مادی تبدیل شود.»
استودیو معماری محمد خاوریان به‌خاطر پروژه «پلازای متروی جهاد» در تهران، این جایزه را از آن خود کرد. هیئت داوران اظهار داشتند: «این پروژه با ظرافت و قدرت خود، توجه ویژه به میراث فرهنگی و صنایع دستی، و هدف‌گذاری در احیای فضای پیاده و تعامل اجتماعی، نقش مؤثری در نشان دادن اهمیت معماری در شکل‌دهی فضاهای عمومی ایفا می‌کند. این اثر به خوبی نمایشگر گفت‌وگوهای زنده میان تاریخ، جامعه و ایده‌ها است.»
مارینا تبسم، معمار بنگلادشی، این جایزه را برای پروژه «خودی باری» کسب کرد. این ساختمان‌های سبک، که از بامبو و فولاد ساخته شده‌اند، به عنوان پاسخی نوآورانه به پدیده آوارگی گسترده ناشی از سیل در بنگلادش طراحی شده‌اند. هیئت داوران این جایزه بیان داشتند: «پروژه خودی باری نشان‌دهنده امیدواری عمیق است و نقش مهمی را که معماری می‌تواند و باید در مواجهه با چالش‌های جهانی ایفا کند، بازتعریف می‌کند.»
برنده دیگر، مرکز اجتماعی روستای ووسوتوی غربی است که توسط شرکت «طراحی معماری بزرگ مغولستان داخلی» با استفاده از آجرهای بازیافتی ساخته شده است. هدف این پروژه پاسخگویی به نیازهای فرهنگی جامعه چندقومیتی محلی خود در پایتخت مغولستان داخلی است. هیئت داوران اظهار داشت: «پویایی این پروژه به طور قابل توجهی تعامل اجتماعی، تجربه فرهنگی و تاب‌آوری محیطی را تقویت می‌کند.»
پروژه «احیای شهر تاریخی اسنا» توسط شرکت «تکوین» در شهر اسنای مصر، نیز به خاطر «رویکرد بسیار مشارکتی‌اش در قبال حفاظت از میراث شهری»، برنده شد. در فاز اولیه این پروژه، این شرکت به مرمت و بازسازی برخی از ساختمان‌های تاریخی منطقه با استفاده از تکنیک‌های سنتی پرداخت. فاز دوم بر توسعه کسب‌وکارهای کوچک و خرد در کنار خدمات گردشگری و برندسازی فرهنگی متمرکز بود.
پروژه «ویژن پاکستان» در اسلام‌آباد، که توسط «دی‌بی استودیوز» برای یک موسسه خیریه طراحی شده است، یکی از برندگان امسال بود. هیئت داوران جایزه آقاخان گفت: «معماران، قطعه زمینی نزدیک به وسایل حمل‌ونقل عمومی را متحول کردند و ساختمانی را ساختند که نه تنها نوع جدیدی از آموزش را در خود جای می‌دهد، بلکه سرشار از نور، از نظر فضایی جذاب، از نظر اقتصادی کارآمد و بسیار متمایز است.»
استودیوی فلسطینی «اِی‌اِی‌یو آناستاس» نیز با پروژه «واندر کابینت»، برنده این جایزه شد. هیئت داوران بر این باور است که معماران با در نظر گرفتن همزمان نهاد فرهنگی و ساختار فیزیکی محل، ساختمانی را طراحی کرده‌اند که فراتر از زمینه سیاسی مستقیم آن قرار می‌گیرد. این پروژه بر پایه بیان‌های معاصر هویت ملی بنا شده و اهمیت تولید فرهنگی را به عنوان ابزاری برای مقاومت موردتأکید قرار می‌دهد.
Majara Residence and Community Redevelopment
Jahad Metro Plaza
Khudi Bari
West Wusutu Village Community Centre
Revitalisation of Historic Esna
Vision Pakistan
Wonder Cabinet
