1404/5/17

در قلب شهر تیرانا، پایتخت آلبانی، بنایی که روزگاری به‌عنوان موزه‌ای برای یادبود دیکتاتور کمونیست «انور خوجه» ساخته شده بود، با طراحی دفتر معماری مشهور MVRDV به یک مرکز فرهنگی و آموزشی پویا و آینده‌نگر بدل شده است. پروژه بازسازی «هرم تیرانا» نه‌تنها نمونه‌ای قابل‌توجه از بازآفرینی معماری محسوب می‌شود، بلکه نشان‌دهنده تحولی عمیق در رویکرد یک ملت به گذشته خود و نگاه آن به آینده است.

ساختار اصلی این بنا که در دهه ۱۹۸۰ ساخته شده، یک هرم بتنی با شیب ملایم است. در پروژه جدید، به جای تخریب یا پاک‌کردن این گذشته، معماران MVRDV تصمیم گرفتند با حفظ سازه اصلی و افزودن عناصر جدید، به آن کارکردی کاملاً متفاوت ببخشند. نتیجه، بنایی است که با فضای باز شهری ادغام شده و نقش یک مجسمه زنده را ایفا می‌کند.

یکی از ویژگی‌های برجسته این طراحی، افزودن پلکان‌هایی به نماهای شیب‌دار هرم است که به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد بر فراز آن قدم بزنند و چشم‌انداز شهر را تماشا کنند. این ایده، کنایه‌ای هوشمندانه به گذشته سرکوبگر بناست. هرم اکنون نه تنها مکانی برای تماشا، بلکه بستری برای تجربه، آموزش و تعامل اجتماعی است.

درون و اطراف سازه اصلی، مجموعه‌ای از جعبه‌های رنگارنگ و شفاف با کاربری‌های متنوع (از کافه‌ها، استودیوها و دفاتر استارت‌آپی گرفته تا کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌های خلاقیت و فضاهایی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و فناوری) قرار گرفته‌اند. این جعبه‌ها نه تنها هویت بصری تازه‌ای به فضا می‌بخشند، بلکه از نظر عملکردی نیز نقشی حیاتی دارند. 

بازسازی هرم تیرانا نه تنها یک پروژه معماری موفق است، بلکه در سطحی وسیع‌تر، بیانیه‌ای فرهنگی و اجتماعی درباره دگرگونی، تعلق و آینده‌سازی است.