ساختمان مرکزی کنترل نیروگاه خورشیدی کاراپینار در ترکیه
1404/6/25
ساختمان مرکزی کنترل شرکت «کالیون انرژی» که توسط دفتر معماری «بیلگین» در کاراپینار ترکیه طراحی و ساخته شده، نمونه‌ای شاخص از پیوند فناوری، طبیعت و معماری پایدار است. این بنا در میان یکی از بزرگ‌ترین مزارع خورشیدی جهان و در محدوده‌ای به وسعت ۲۰ کیلومتر مربع قرار دارد. موقعیت‌یابی آن با دقت بسیار انجام شده تا هم از ایجاد سایه بر پنل‌های خورشیدی جلوگیری شود و هم بنا به شکلی هماهنگ در چشم‌انداز وسیع بیابانی ادغام گردد.
نمای ساختمان مهم‌ترین عنصر هویتی آن است. این نما از ۷,۲۰۰ صفحه استیل ضدزنگ بازتاب‌دهنده با سطوح مختلف شفافیت ساخته شده است. صفحات مانند سپری عمل می‌کنند که تابش مستقیم خورشید را کاهش داده و مانع جذب بیش از حد حرارت می‌شوند. این طراحی هوشمندانه، مصرف انرژی را بهینه کرده و در عین حال جلوه‌ای پویا از نور و سایه ایجاد می‌کند. سطح آینه‌ای نما، بسته به شرایط نوری روز، مدام تغییر رنگ و جلوه می‌دهد. در روزهای آفتابی، انعکاس آسمان و چشم‌انداز بیابان بر سطح آن می‌نشیند و در روزهای ابری، مرز میان ساختمان و آسمان محو شده و تصویری خیال‌انگیز پدید می‌آید.
فراتر از جنبه‌های زیباشناسانه و عملکردی نما، هدف معماران خلق اثری بود که به‌عنوان امتداد ۳.۲ میلیون پنل خورشیدی پیرامون عمل کند؛ استعاره‌ای از اتحاد فناوری و طبیعت. بدین ترتیب، ساختمان نه تنها مرکز مدیریتی نیروگاه است، بلکه خود به نمادی از تعهد به آینده‌ی بدون کربن بدل شده است.
ورود به داخل بنا تجربه‌ای متفاوت را رقم می‌زند. سرسرای ورودی دلباز، مرزی میان داخل و خارج باقی نمی‌گذارد و حیاط مرکزی از همان ابتدا در دیدرس قرار می‌گیرد. این حیاط سبز در قلب مجموعه، تضادی چشمگیر با چشم‌انداز خشک اطراف ایجاد کرده و با گیاهان بومی کم‌نیاز به نگهداری طراحی شده است. حیاط به‌عنوان هسته اصلی سازماندهی فضا عمل کرده و جریان حرکتی ساختمان را شکل می‌دهد. همچنین نقش جداکننده‌ای میان فضاهای عمومی همچون کافه‌تریا و سالن چندمنظوره با بخش‌های خصوصی‌تر ایفا می‌کند. این ترکیب از فضاهای عمومی و نیمه‌خصوصی، محیطی پویا و زنده برای همکاری، تبادل دانش و یادگیری فراهم می‌آورد. از سوی دیگر، باغ مرکزی با ایجاد سایه و رطوبت نسبی، پناهگاهی خنک و آرام در دل اقلیم سخت بیابانی ایجاد می‌کند.
نمای ساختمان مهم‌ترین عنصر هویتی آن است. این نما از ۷,۲۰۰ صفحه استیل ضدزنگ بازتاب‌دهنده با سطوح مختلف شفافیت ساخته شده است. صفحات مانند سپری عمل می‌کنند که تابش مستقیم خورشید را کاهش داده و مانع جذب بیش از حد حرارت می‌شوند. این طراحی هوشمندانه، مصرف انرژی را بهینه کرده و در عین حال جلوه‌ای پویا از نور و سایه ایجاد می‌کند. سطح آینه‌ای نما، بسته به شرایط نوری روز، مدام تغییر رنگ و جلوه می‌دهد. در روزهای آفتابی، انعکاس آسمان و چشم‌انداز بیابان بر سطح آن می‌نشیند و در روزهای ابری، مرز میان ساختمان و آسمان محو شده و تصویری خیال‌انگیز پدید می‌آید.
فراتر از جنبه‌های زیباشناسانه و عملکردی نما، هدف معماران خلق اثری بود که به‌عنوان امتداد ۳.۲ میلیون پنل خورشیدی پیرامون عمل کند؛ استعاره‌ای از اتحاد فناوری و طبیعت. بدین ترتیب، ساختمان نه تنها مرکز مدیریتی نیروگاه است، بلکه خود به نمادی از تعهد به آینده‌ی بدون کربن بدل شده است.
ورود به داخل بنا تجربه‌ای متفاوت را رقم می‌زند. سرسرای ورودی دلباز، مرزی میان داخل و خارج باقی نمی‌گذارد و حیاط مرکزی از همان ابتدا در دیدرس قرار می‌گیرد. این حیاط سبز در قلب مجموعه، تضادی چشمگیر با چشم‌انداز خشک اطراف ایجاد کرده و با گیاهان بومی کم‌نیاز به نگهداری طراحی شده است. حیاط به‌عنوان هسته اصلی سازماندهی فضا عمل کرده و جریان حرکتی ساختمان را شکل می‌دهد. همچنین نقش جداکننده‌ای میان فضاهای عمومی همچون کافه‌تریا و سالن چندمنظوره با بخش‌های خصوصی‌تر ایفا می‌کند. این ترکیب از فضاهای عمومی و نیمه‌خصوصی، محیطی پویا و زنده برای همکاری، تبادل دانش و یادگیری فراهم می‌آورد. از سوی دیگر، باغ مرکزی با ایجاد سایه و رطوبت نسبی، پناهگاهی خنک و آرام در دل اقلیم سخت بیابانی ایجاد می‌کند.
