خانه ی دامغان
تیم طراحی: مجید زمانی – محدثه یونسی (گروه معماری مان)
محل اجرا: سمنان – دامغان
گروه همکاران: سارا محمدی
نظارت: بابک نصیرآبادی
همکاران اجرا: مهدی شمسی پور
مشاور تاسیسات: ایمان ایلبیگی
کاربری: مسکونی
زیربنا: 180 مترمربع
مساحت زمین: 235 مترمربع
سال شروع: 1398
داستان خانه دامغان از دربِ ورودی آن آغاز میشود. این ورودی در ضلع غربی واقع شده و دالان مسقفِ کمعرض و نسبتا طولانیای است که حضورش فضاهای نیمهخصوصی خانه را -نسبت به معبر- یک لایه به عقب میرانَد و بدین ترتیب علاوه بر فضای ورودی، نقش حائل بین کوچه و فضاهای امن خانه را به عهده میگیرد.
با طی کردنِ این فضای مسقف، به حیاطِ روبازِ کوچکی میرسیم که در سطحی بالاتر از کوچه واقع شده است. از این حیاط میتوان کوچه را دید اما عابرین امکان تسلط بصری به اتفاقاتِ اینجا را ندارند. این حیاطِ مرتفع، فرصت مغتنمی است برای نورگیریِ درجه یکِ فضاهای نیمهخصوصی خانه. حضور این حیاط و آن دالان، خانه را از بند پنجرههایی همیشه بسته با پردههایی مدام کشیده، میرهاند و تردد گاه و بیگاهِ عابرین در پیادهرو، حریم امن خانه را برهم نخواهد زد. علاوه بر آن، فضاهای واقع در جبههی غربی میتوانند از نور مناسبتری بهرهمند شوند. در حقیقت دالانِ ورودی و فضای حیاطِ مرتفع، علاوه بر ایفای نقشهای انفرادی، میتوانند با همکاری هم، فیلتری باشند برای تلطیف نور غرب.
بزرگترین چالش در طراحی خانهی دامغان، نحوهی نوررسانی به فضاهایی بود که در شمالیترین قسمت ملک واقع شدهاند و اتاق خوابهای شمال شرقِ بنا، سوالهای اصلی بودند. برای پاسخ درست، حیاطِ اصلیِ جنوبی و حیاط کوچک پیشورودی، در قالب دو محور-یکی از سمت جنوب و دیگری از سمت غرب- به عمق پلان نفوذ کردهاند. این دو محور، فضاهای سبز روبازی را شکل میدهند که علاوه بر تامین نور مناسب، حفرههایی هستند که نقش سیرکولاسیون هوا را نیز به عهده دارند و با کاشت گیاهان در آنها، میتوان رطوبت و چشمنوازیِ یک باغچهی سبزِ حداقلی را در میانهی خانه برای ساکنین به ارمغان آورد. باغچههای کوچکی درون اتاقهای خواب که با کنار زدن پردهها نگاه را با پرسپکتیوی چشمنواز تا انتهای حیاط اصلی میکشاننَد. پشت سر هم قرار گرفتن پنجرههای این باغچهها به نحویست که ناظر میتواند به دیگر فضاهای خانه اشراف و تسلط داشته باشد و افزون بر آن باغچههارا به تناوب و یکی پس از دیگری مشاهده نماید.
خانهی دامغان خانهایست که میتوان از اغلب ریزفضاهای آن آسمان را تماشا کرد. این امکان علاوه بر محورهای یاد شده از طریق نورگیرهای سقفی، واقع در سقف سالن پذیرایی و یکی از اتاقهای خواب، میسر است. تماشای آسمان در کنار قوسهای طراحی شده در سقفها که بیننده میتواند علاوه بر نما آنها را از درونِ خانه نیز رصد کند.
کوتاه سخن اینکه نیاز به حضورِ نور و نیاز به تماشا، از درونِ خانه تامین شده است و میتوان از این مجال در جهت درونگراییِ فضاها و افزایش عمق و میدانِ دید و اشراف و تسلط بهره برد.