نگاهی به «خانه اشباح»، برنده جایزه ریبا در سال ۲۰۱۹
1404/8/14
این پروژه که «خانه اشباح» نام دارد، اثری از دفتر معماری «بی‌پی‌اِن» است که در سال ۲۰۱۸ تکمیل شد و به سرعت به یکی از تحسین‌شده‌ترین خانه‌های مسکونی معاصر بریتانیا بدل گشت. این خانه که تقریباً به طور کامل از بتن درجا ساخته شده و ماهیتی آشکارا بروتالیستی دارد، تناقضی اساسی را مطرح می‌کند: چگونه چنین سازه صلب و سنگینی می‌تواند حسی «اثیری» و شبح‌گون داشته باشد
کارفرمای پروژه، که خود یک «طراح» بود، آگاهانه تیم معماری را به چالش کشید تا مرزهای معماری مسکونی در بریتانیا را جابجا کنند. چالش اصلی، درخواست جسورانه او برای ساخت «یکی از معدود خانه‌های تماماً بتنی درجا در بریتانیا» بود. این جاه‌طلبی از علاقه‌ی وافر او به بتن و الهام‌پذیری عمیق و مستقیم از آثار استاد ژاپنی، تادائو آندو، نشأت می‌گرفت.
کلیدی‌ترین تصمیم طراحی، موقعیت‌یابی خانه است. این بنا به جای قرارگیری بر روی زمین، بصورت نیمه فرورفته ساخته شده است. این استراتژی، کانسپت «خانه روی تپه» را واژگون می‌کند و به یک معماری فروتن و «درون‌گرا» می‌رسد. نام‌گذاری هوشمندانه پروژه نیز از همین پنهان بودن فیزیکی بنا (که از جاده فقط «نیم‌نگاهی» از آن پیداست) می‌آید.
آناتومی خانه بر پالتی بسیار محدود و سه‌گانه استوار است: بتن درجا، فولاد سیاه و شیشه. بتن نمایان نه تنها در تمام دیوارهای خارجی، بلکه در تمام دیوارهای داخلی نیز به کار رفته است. فولاد سیاه در جزئیات ظریف و قاب پنجره‌ها و دیوارهای شیشه‌ای تمام‌قد تضاد با صلبیت بتن را ایجاد می‌کنند. چالش اصلی، اجرای بی‌نقص این متریال‌ها در سطح استانداردهای آندو بود. در یک شاهکار فنی، تمام اتصالات، پریزهای برق و کلیدها مستقیماً در هنگام بتن‌ریزی، در بتن «قالب‌گیری و تعبیه» شدند. این سطح از دقت که فضایی برای خطا نمی‌گذاشت، پروژه را از «ساخت‌وساز» به «صنایع دستی» ارتقا داد.
«خانه اشباح» برای ایجاد «درام» در حین حرکت طراحی شده است. بازدیدکننده ابتدا باید از مسیری میان یک «استخر بازتاب‌دهنده» عبور کند، سپس از پله‌ها به یک «حیاط گود» خصوصی پایین برود. در نهایت، با یک درِ باشکوه از جنس فولاد سیاه به ارتفاع نزدیک به ۳ متر مواجه می‌شود. با وجود ماهیت زیرزمینی، خانه به طرز شگفت‌انگیزی روشن است؛ این امر از طریق استفاده هوشمندانه از حیاط‌های گود، نورگیرهای سقفی و نوارهای نوری مخفی تأمین می‌شود.
«خانه اشباح» پس از اتمام ساخت، جایزه «ریبا» در سال ۲۰۱۹، را کسب کرد. هیئت داوران ریبا اعلام کرد که این طرح «خود مفهوم خانه بودن را به چالش می‌کشد» و «فضاهای پویا و بروتال» آن را ستودند.
کارفرمای پروژه، که خود یک «طراح» بود، آگاهانه تیم معماری را به چالش کشید تا مرزهای معماری مسکونی در بریتانیا را جابجا کنند. چالش اصلی، درخواست جسورانه او برای ساخت «یکی از معدود خانه‌های تماماً بتنی درجا در بریتانیا» بود. این جاه‌طلبی از علاقه‌ی وافر او به بتن و الهام‌پذیری عمیق و مستقیم از آثار استاد ژاپنی، تادائو آندو، نشأت می‌گرفت.
کلیدی‌ترین تصمیم طراحی، موقعیت‌یابی خانه است. این بنا به جای قرارگیری بر روی زمین، بصورت نیمه فرورفته ساخته شده است. این استراتژی، کانسپت «خانه روی تپه» را واژگون می‌کند و به یک معماری فروتن و «درون‌گرا» می‌رسد. نام‌گذاری هوشمندانه پروژه نیز از همین پنهان بودن فیزیکی بنا (که از جاده فقط «نیم‌نگاهی» از آن پیداست) می‌آید.
آناتومی خانه بر پالتی بسیار محدود و سه‌گانه استوار است: بتن درجا، فولاد سیاه و شیشه. بتن نمایان نه تنها در تمام دیوارهای خارجی، بلکه در تمام دیوارهای داخلی نیز به کار رفته است. فولاد سیاه در جزئیات ظریف و قاب پنجره‌ها و دیوارهای شیشه‌ای تمام‌قد تضاد با صلبیت بتن را ایجاد می‌کنند. چالش اصلی، اجرای بی‌نقص این متریال‌ها در سطح استانداردهای آندو بود. در یک شاهکار فنی، تمام اتصالات، پریزهای برق و کلیدها مستقیماً در هنگام بتن‌ریزی، در بتن «قالب‌گیری و تعبیه» شدند. این سطح از دقت که فضایی برای خطا نمی‌گذاشت، پروژه را از «ساخت‌وساز» به «صنایع دستی» ارتقا داد.
«خانه اشباح» برای ایجاد «درام» در حین حرکت طراحی شده است. بازدیدکننده ابتدا باید از مسیری میان یک «استخر بازتاب‌دهنده» عبور کند، سپس از پله‌ها به یک «حیاط گود» خصوصی پایین برود. در نهایت، با یک درِ باشکوه از جنس فولاد سیاه به ارتفاع نزدیک به ۳ متر مواجه می‌شود. با وجود ماهیت زیرزمینی، خانه به طرز شگفت‌انگیزی روشن است؛ این امر از طریق استفاده هوشمندانه از حیاط‌های گود، نورگیرهای سقفی و نوارهای نوری مخفی تأمین می‌شود.
«خانه اشباح» پس از اتمام ساخت، جایزه «ریبا» در سال ۲۰۱۹، را کسب کرد. هیئت داوران ریبا اعلام کرد که این طرح «خود مفهوم خانه بودن را به چالش می‌کشد» و «فضاهای پویا و بروتال» آن را ستودند.
.jpg)
